»» دانش ایرانی در دایره تحریم نمی ماند
مروری کوتاه بر روند توسعه علمی کشور در سال‌های اخیر نشان می‌دهد کشورمان در این حوزه‌ها صاحب کارنامه درخشانی شده است. به طوری که نمی‌توان از اهمیت و عظمت دستاوردهای علمی کشور درزمینه سلول‌های بنیادین، شبیه‌سازی، فعالیت‌های گسترده در حوزه‌های بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی، پتروشیمی و فرآورده‌های شیمیایی، صنایع داروسازی و صنایع مهندسی چشم‌پوشی کرد. این واقعیت‌های علمی و فناورانه‌که امروز جامعه علمی ما را بهره‌مند ساخته توجه بسیاری از دانشگاه‌های بین‌المللی را به خود جلب کرده است.
بسیاری از دانشمندان کشورها و مسؤِولان خواستار همکاری متقابل با ایران هستند، اما از سوی دیگر برخی کشورها به رغم پیشرفت‌های علمی ایران حاضر به پذیرش این کشور به عنوان یک قطب علمی نیستند و به طور مداوم در حال مانع تراشیدن برای پژوهشگران کشور ما هستند. با آن‌که در سال‌های گذشته بسیاری از کشورها اقدام به تحریم علمی دانشمندان ایران کرده‌اند با این حال مسؤولان برنامه‌های بسیاری را برای رسیدن به جایگاه نخست علمی در سطح منطقه و نیز رسیدن به مرجعیت علمی در سطح جهان داشته اند .
کارشناسان معتقدند تحریم علمی ایران از سوی کشورهای غربی، در حالی در قالب محدودیت برای ادامه تحصیل دانشجویان ایران در رشته‌های علمی حساس به چشم آمده است، که موجب شده عزم دانشمندان، محققان، استادان و دانشجویان کشورمان در زمینه حرکت به سوی خوداتکایی در حوزه‌های مختلف علوم و فناوری به ویژه در زمینه‌های دانش هسته‌ای، صنایع هوافضا و نانوفناوری و پزشکی جدی‌تر شود؛ امری که تا چند سال پیش از دید غربی‌ها دست نیافتنی و انحصاری بود.
دکتر محمدمهدی نژاد معاون پژوهشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در این‌باره می‌گوید: “تحریم علمی کشورهای غربی فقط در کوتاه‌مدت برای برخی کشورها مشکل ایجاد می‌کند، خوشبختانه همین تحریم‌ها موجب شده تا پژوهشگران و دانشمندان کشور خودکفا شوند و در برخی از رشته‌های حساس علمی از کشورهای غربی پیشی بگیریم.”
وی معتقد است: “زمانی که ما علم را از خارج وارد کشور می‌کنیم بسیار سریع به تکنولوژی دست پیدا خواهیم کرد، اما وقتی فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی با تکیه بر تحقیقات داخلی و ابتکار و خلاقیت داخلی باشد در ابتدا فعالیت‌ها با کندی پیش می‌رود اما سرانجام به شکل جهشی تمام فعالیت‌های علمی به نتیجه می‌رسد.”
وی با اشاره به این‌که تحریم علمی فقط آثار کوتاه‌مدت دارد تأکید می‌کند: “ تحریم علمی در درازمدت به نفع کشورما است، چرا که هم اکنون زیرساخت‌های ایجاد شده در علم و فناوری کشور را پژوهشگران ایرانی ایجاد کرده‌اند و این بدان معناست که ایران با توان علمی خود در حوزه‌های مختلف پژوهشی پیشرفت داشته است.”
با تحریم علمی می‌جنگیم
دکتر جعفر مهراد رئیس پایگاه استنادی علوم ایران و جهان اسلام نیز در این باره معتقد است: “همه قبول دارند که تحریم‌ها بر زندگی افراد اثر می‌گذارد، قبل از آن‌که تحریم‌های بیش‌تری انجام بگیرد باید پیشاپیش با آن‌ها مقابله شود تا آثار منفی بیش‌تری به جا نگذارد، اما نقش محققان و پژوهشگران در بحث تحریم نباید مغفول بماند، پژوهشگران و دانشمندان کشور چنان‌چه فرصت‌های لازم و زمینه‌های مناسب برای آن‌ها فراهم شود می‌توانند در تحریم‌شکنی اثربخش باشند و نقش مؤثر خود را در راستای ارتقای سطح زندگانی و بهبود چرخه‌های فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایفا کنند.”
وی می‌گوید: “در این شرایط حساس شورای عالی علوم تحقیقات و فناوری در عرصه علم باید برنامه مقابله با تحریم را طراحی و تدوین کند. همین طور سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دیگر که با برنامه‌های زندگانی روزمره جامعه سر و کار دارند باید طرح‌های خوداتکایی را پیش از اجرای تحریم‌های بیش‌تر در دستور کار قرار دهند. مهم‌ترین عاملی که در این مقطع زمانی حائز اهمیت است تعامل خلاق سیاستگذاران و برنامه‌ریزان آموزش عالی و فناوری با نیروی انسانی ماهر و ایجاد بسترهای نوآوری بیش‌تر در دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و فناوری است، به عبارت دیگر توجه به خلاقیت و نوآوری در مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی و فناوری همواره برای دولت ایران اهمیت داشته است، اما اکنون بیش از پیش اهمیت دارد، واقعیت آن است که اهمیت برقراری محیط خلاق و نوآور در مراکز آموزش عالی کشور کاملاً مشخص است. به عبارت دیگر افراد جامعه و دولتمردان انتظار دارند که دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور مهد نوآوری باشند.”
به گفته وی اگر می‌خواهیم حتی بدون توجه به تحریم و با در نظر گرفتن سند 1404 به یک قطب علمی و اقتصادی درجه اول منطقه تبدیل شویم باید در بستر معرفتی خویش و با تکیه بر اصول علمی و ارزش‌های دینی با تحریم‌ها برخورد کنیم. مهرداد درباره رشد تولیدات علمی ایران می‌گوید: “رشد تولیدات کشور شگفت‌آور بوده است، هرچند که رضایت‌بخش نیست و می‌تواند بیش‌تر از این با انتشار مقاله‌های تحقیقاتی در مجلات معتبر بین‌المللی بر تعداد تولیدات علمی ایران اضافه کرد، اکنون دانشمندان کشور تنها در ISI به تولید بیش از 20هزار مقاله در سال 2009 مبادرت ورزیده‌اند، توجه به آمار سال 2008 نشان می‌دهد که درفاصله یک سال بیش از 3هزار مقاله در مجلات معتبر به نام ایران ثبت شده است و در توسعه تولیدات علمی ایران در دو دهه گذشته نشان می‌دهد که سیاست‌های صحیح برنامه‌ریزان آموزشی کشور می‌تواند جهت علمی کشور را به گونه مثبت تغییر دهد.”
مانع تراشی کشورهای عربی برای فعالیت علمی کشور
همه می‌دانند که امروزه ایران به عنوان یک کشور نوآور و خلاق در عرصه جهانی مطرح است. خیزش علمی ایران، کشور را در موقعیت ویژه‌ای در جهان قرار داده است. با این حال برخی هم معتقدند این پیشرفت علمی موجب کینه برخی کشورها شده است. ابراهیم کارخانه، معاون هماهنگی بنیاد ملی نخبگان در این باره معتقد است: “هر قدر پیشرفت ایران در زمینه‌های علمی بیش‌تر می‌شود بر کینه و دشمنی استکبار جهانی نیز علیه ایران اسلامی افزوده می‌شود، این ساده‌انگاری است که تصور شود با کوتاه آمدن در برابر تهدیدات قدرت‌های زورگو آن‌ها دست از توطئه علیه ایران اسلامی برخواهند داشت. دشمنی استکبار علیه ملت ایران یک دشمنی ماهوی است که آن‌ها با هویت اسلامی ملت ایران مخالفند، از آن‌جا که افزایش قدرت علمی ایران اسلامی موجب عزت و اقتدار بیش از پیش سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جمهوری اسلامی در عرصه جهانی گردیده است، با گذشت هر سال و باز شدن دریچه‌های نوینی از مرزهای دانش به روی فرزندان این ملت و نیز تک رقمی شدن رتبه‌های ایران اسلامی در برخی علوم و فنون جدید که تنها در اختیار چند کشور محدود می‌باشد، روز به روز بر کینه و عداوت استکبار جهانی علیه ملت و دولت شجاع ایران اسلامی افزوده می‌شود.”
وی می‌گوید: “ایران اسلامی تاکنون توانسته است با فراهم ساختن امکان شکوفایی تنها بخش کوچکی از اقیانوس خلاقیت‌ها و نوآوری‌های نهفته در فکر و اندیشه دانشمندان بومی خود از موقعیت ویژه‌ای در عرصه جهانی برخوردار گردد.”
روزنامه ایران
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » isar ( سه شنبه 89/1/17 :: ساعت 9:54 صبح )
»» لیست کل یادداشت های این وبلاگ
آیتالله نوری همدانی: پیشرفت کشور با همت مضاعف و کار مضاعف محقق مدر تدارک انقلاب مضاعف«فارالتنور»«شهید آوینی» از منظر «آیت الله جوادی آملی»ثانیهها تعیینکننده هستند[عناوین آرشیوشده]
